po ile by
-
Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?7.02.20187.02.2018Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.
Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.
Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski
-
Jak zacząć (list) i jak skończyć5.07.20075.07.2007Mam wątpliwości, czy po postawieniu przecinka piszemy wielką literą czy małą. Oto konkretny przykład:
Szanowny Panie Dyrektorze,
W załączeniu przesyłam Panu…
Mój szef czasami nie stawia przecinka po słowie dyrektorze, a czasami stawia. Niezależnie od tego, zawsze każe pisać wielką literę od nowego zdania. Co robić, proszę o poradę. Jak zwrócić szefowi uwagę. Ja wiem, że po przecinku winna być mała litera.
Z poważaniem,
Hanna Klimek -
jeszcze o dwukropku20.02.201220.02.201296.3. Dwukropek poprzedza wyliczenie szczegółów, o ile przed samym wyliczeniem zostały one zaznaczone w formie ogólnej, np. „Odmienne części mowy to: czasownik, rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik”. Które słowo zaznacza tu formę ogólną. Właściwie czym jest forma ogólna? I jak rozpoznać podmiot szeregowy od zwykłego wyliczenia?
-
Liga Europy29.06.200929.06.2009Kłaniam się!
Jako kibic piłkarski chciałbym zapytać, jak właściwie nazywać po polsku nowe rozgrywki międzynarodowe mające oficjalny tytuł angielski UEFA Europa League. W mediach pojawiają się głównie dwa określenia – Liga Europejska (częściej) i Liga Europy. Wydaje mi się, że pierwsza z tych form nie jest poprawna, gdyż w wersji oryginalnej nie występuje przymiotnik. A może rozgrywki te należy nazwać Ligą Europa z nieodmiennym drugim wyrazem?
Pozdrawiam,
Łukasz Bień -
Poprzedniczka7.07.20167.07.2016Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy wyraz poprzedniczka ‘ta, która była gdzieś, robiła coś, zajmowała jakieś stanowisko itp. uprzednio przed kimś’: Siadała przy biurku swojej poprzedniczki (Słownik języka polskiego PWN pod red prof. Szymczaka) oznacza, że zarówno ta, która była wcześniej, jak i ta, która po niej nastąpiła, wykonywała te same funkcje? Czy Ośrodek Informatyki utworzony w 1980 r., przyłączony w 1990 r. do biura architektonicznego powstałego w 1970 r., jest poprzedniczką architektów?
-
PS bez kropek, ale także bez kropki na końcu28.11.201728.11.2017Szanowni Państwo,
mam pytanie do Dr. Malinowskiego. Zauważyłem, że pisząc postscriptum, używa Pan skrótu „PS” i nie stawia po nim żadnego znaku. Do tej pory wydawało mi się, że o ile sam skrót może mieć postać „PS” lub „P.S.”, to jednak umieszcza się jeszcze jakiś znak oddzielający go od treści postscriptum, tzn. kropkę lub dwukropek. Czyżbym był w błędzie?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
różności26.05.201126.05.2011Dzień dobry,
z czego wynika to, czy czasownik jest przechodni? Jeśli Jan obszedł górę dookoła, to jest ona przez Jana… właśnie, „coś zrobiona”, ale nie mogę tego nazwać. Mój słownik, o ile pamiętam, mówił mi, że czasownik ten jest nieprzechodni – a teoretycznie mógłby być.
A przy okazji czy zwrot o ile pamiętam (itp.) powinien być między przecinkami? I czy po Dzień dobry zakończonego przecinkiem powinienem zacząć akapit od wcięcia?
Pozdrawiam,
Karol Kurcok -
trendy w interpunkcji6.12.20156.12.2015Szanowna Poradnio,
czy w zdaniach:
Mimo sukcesów w Polsce, w Grecji jest kojarzony jako zły tancerz
Jego taniec prezentowany podczas zawodów, przeszedł do historii imprezy
Paradoksalnie największy mecz w karierze zawodnika, był początkiem jej końca
Przeszedł do historii piłki, jako pierwszy zawodnik, który strzelił 4 gole
Latem tego samego roku po sprowadzeniu Czecha, odszedł do innego klubu
potrzebne są przecinki?
Trwa dyskusja. Podobno są nowe trendy w korekcie!?
Pozdrawiam
Grażyna
-
tyle tylko (,) że2.06.20122.06.2012Szanowna Pani, Szanowny Panie,
chciałabym zapytać o wyrażenie tyle tylko że. Czy zapisywać je bez przecinka (jak tylko że, tyle że), czy z przecinkiem: tyle tylko, że…?
Z poważaniem
Katarzyna Rajko -
Co ma piernik do wiatraka?11.09.201211.09.2012Dzień dobry,
chciałbym zapytać o etymologię zwrotu: „Co ma piernik do wiatraka?”. Poszukiwania w słownikach, internecie niestety nie przyniosły odpowiedzi, będę wdzięczny za pomoc w przedmiotowym temacie.
Z wyrazami szacunku
Sebastian Gołębiewski